Stressbreuk
Jij wil vast niet breken onder de stress hé? Natuurlijk niet!
Hoe ga jij dan met stress om? Gebruik je stress om beter te worden, of hoop je dat het vanzelf wel eens beter zal worden? Welk effect heeft stress op jouw systemen?
Je weet ondertussen dat ik als ingenieur overal systemen zie. Ook op plaatsen waar je het niet verwacht. Op plaatsen waar ik er vroeger ook niet aan dacht. Het menselijke lichaam bijvoorbeeld is een kluwen aan systemen welke mekaar beïnvloeden. Onwijs interessant vind ik al de verschillende interacties tussen die complexe systemen in ons lijf en er is nog zoveel dat we niet weten over de verschillende systemen in ons lijf.
Hoe meer ik me verdiep in die verschillende systemen, hoe interessanter ik ze vind. En hoe beter ik ze begrijp, hoe meer ik me realiseer dat ik een groot potentieel ongebruikt gelaten heb/laat. Maar ook hoe beter ik begrijp dat er nog zoveel te leren is en dat we steeds meer te weten komen. Interessante tijden zijn het. Plus, het is individueel: Sylvianne kan gerust na 14 uur koffie drinken en ze heeft daar geen last van. Ik drink beter geen koffie na twee uur in de namiddag. Koffie heeft na twee uur een negatief effect op mijn diepe slaap. Waardoor ik minder uitgerust ben. Koffie in de namiddag bezorgt mijn systemen meer stress dan goed voor ze is.
Stress begrijpen
Beter begrijpen hoe stress werkt, helpt om er beter mee om te gaan. Volledig ontsnappen aan (chronische) stress kun je in onze huidige maatschappij niet meer.
Stress kan ons echter helpen om te groeien, tenminste, wanneer er je er goed mee omgaat. Stress kan je ook je breken, wanneer je langdurig aan blootgesteld wordt.
Maakt stress ons dan dom?
Jazeker, het maakt jou en mij dom. We zitten in dezelfde boot. Wanneer we langdurig gestrest zijn, kunnen we minder beroep doen op onze neocortex. Het is dan ons zoogdierenbrein dat bepaalt wat we doen en dit zoogdierenbrein is niet geoptimaliseerd voor onze huidige maatschappij.
Een moeilijk (te vertalen) woord daarvoor is ‘cortical inhibition’. Een deel van ons brein wordt geblokkeerd, waardoor we niet niet onze volledige capaciteit kunnen gebruiken.
Wat is stress?
Volgens Van Daele: spanning, druk, toestand waarin bepaalde afweermechanisme in werking komen.
Nergens staat er een vermelding of stress nu goed of slecht is. Nergens staat of dit alleen geestelijke spanning of druk is. Teveel fysieke inspanning, overtrainen, zorgt ook voor grote stress in je systemen. Langdurig ‘ongezond’ eten zorgt ook voor chronische stress op je systemen.
Kort durende spanning, afgewisseld met momenten waarop je lichaam een nieuwe balans kan vinden, verbetert ons systeem. Inspanningen om beter te worden, en dan rusten. Hoe meer inspanning, hoe meer rust er nodig is.
Een groot deel van mijn experimenten vallen hieronder.
Stille “van alles” – killer
Ons lichaam reageert op een typsisch stress moment door meer dan 1400 (yep, veertienhonderd – dat creëert stress hé!) biochemische processen te starten in gans je lijf. Wanneer dat te lang duurt, stapelen die biochemische stoffen zich op, waardoor we sneller ouder worden, het ons energie kost om die stoffen uit ons lichaam weg te halen en er zelfs permanente schade aan je organen ontstaat.
Volgens onderzoekster Candace Pert zet stress zich ook vast in onze spieren. Spanningen in bepaalde spieren in ons lichaam tonen ons aan waar de stress zich bevind. Het vastzetten van de stress in onze spieren is een gevolg van de neuropeptiden, een groep eiwitten die de emoties doorheen je lichaam voeren. Door die neuropetide wordt het spiergeheugen geactiveerd. Er zijn experten die zeggen dat zelfs trauma bij onze geboorte zich heeft vastgezet in onze spieren. Dat vind ik zelf wat ver gaan, waarschijnlijk omdat ik niet zou weten hoe dat dan op te lossen.
Ik denk zelf dat ik redelijk stress bestendig ben. Dat wil niet zeggen dat ik graag langdurige stress heb of dat er geen punt is waarop ik breek.
Eén van de principes die ik gebruik om beter, productiever of effectiever te worden, is alle chronische stress uit mijn leven verwijderen en bannen. De kryptonite die ons zwakker maakt verwijderen.
Een ander principe is dat ik mijn systemen beter, sterker maak, om met spanning en druk om te gaan. Onze superkrachten groter maken. Een experiment iemand?
Alle stress die geen waarde toevoegt aan mijn leven, wil ik er uit halen.
De stress die ik vroeger bijvoorbeeld voelde omdat ik geen goede organisatie had, ben ik nu kwijt en mijn ‘lichaams- en breinsystemen’ zijn me daar dankbaar voor. De mensen aan wie ik beloftes maak, zijn ook contenter omdat ik ze veel meer na kom dan vroeger. Ik ben zo blij dat alles wat ik nog moet doen in een elegant betrouwbaar systeem zit. De stress van mijn todo’s is sterk gereduceerd ten opzichte van vroeger toen veel zaken nog in mijn hoofd zaten.
Wanneer ik langdurig stress heb en daardoor het stressniveau een zekere drempel overschreden heeft, doe ik domme dingen. Ik reageer dan geïrriteerder dan normaal, ben dan minder diplomatisch, wordt makkelijk in die verdomde inbox gezogen of zit mindless op facebook naar foto’s van vage bekenden te kijken. Dat betekent geen extra tijd en dan ook geen extra leven.
Je extra tijd niet verspelen, heeft dan ook veel te maken met het elimineren van die chronische stress. Ik zal het nog eens herhalen: “Alle chronsiche stress wil ik uit mijn leven halen.”
Wat gebeurt er wanneer chronische stress te lang je systemen belast, zonder dat ze opnieuw in balans raken?
Er is een kettingreactie die je hartslag versnelt, je ademhaling verhoogt, meer spierspanning opwekt, een minder sterk immuunsysteem bewerkstelligt en ook je spijsvertering vertraagt. Chronische stress heeft een verwoestend effect op je hormonenbalans doordat de cortisol in je lichaam te hoog wordt.
Ondersteuning voor je systemen
Er zijn mogelijkheden om je systemen te ondersteunen, zodat ze meer bulletproof worden ten opzichte van de stress die op je afkomt in onze huidige maatschappij.
1. Mediteren
Alle top performers hebben één of andere vorm van meditatie in hun leven. Het is niet alleen goed tegen stress, het geeft een ander startpunt voor je dag. Het heeft ook een fysiologisch effect op de amygdala, het deeltje van ons brein dat een grote hand heeft in fight of flight reacties.
Volgens studies zou meditatie ook zorgen voor minder ontstekingen in het lichaam en je brein. Minder ontstekingen = beter leven.
2. Beoefenen van Heart Rate Variability
HRV is de variatie in tijd tussen de verschillende hartslagen. Gek genoeg heb je een hoge HRV wanneer je ontspannen bent en heb je en lage HRV wanneer je gestrest bent. Via een sensor kan je je HRV meten.
Via ademhalingsoefeningen, meditatie of mindfullness kan je de technieken leren beheersen om een hogere HRV te bekomen ook wanneer je in een stressvolle situatie terecht komt.
Vijf tot tien minuten oefenen per dag heeft een positief effect op je automatische fight or flight gedrag.
3. Optimaliseren van je slaap
De kwantiteit en de kwaliteit van je slaap zijn een dam tegen de gevolgen van ons stressvol leven.
Je diepe slaap zorgt voor je fysieke herstel en je REM slaap zorgt voor emotioneel herstel.
De reset die je slaap je geeft, heb je hard nodig om opnieuw kunnen geconcentreerd te zijn.
Te weinig en geen kwaliteitsvolle slaap geeft je extra stress en dat zorgt niet voor de beste beslissingen. Nachtelijke meetings om de begroting in orde te brengen, zijn dan ook niet het beste middel om een begroting in evenwicht te vinden.
4. Ondersteunen van je lichaam
Ons lichaam krijgt door slechte voeding, artificieel licht, vervuilde lucht en een reeks andere stressoren behoorlijk wat te verduren.
Je kan dus ook door een beter voedingswijze, ander licht,… je lichaam ondersteunen.
Een simpele hack die ik ‘s morgens toepas is een koffielepel Himalaya zout innemen om de veranderende balans tussen potasium en sodium te ondersteunen. Ik bestel dit via Pit & Pit – geen affiliate link met dit bedrijf.
5. Gebruik maken van Cryotherapie
Jezelf kortstondig blootstellen aan extreme koude, haalt volgens verschillende studies ontstekingen weg. Daarnaast zou de kortstondige stress voor een upgrading van verschillende systemen in je lichaam zorgen.
Cryotherapy is een soort koude sauna, winterzwemmen of koud douchen. Meer daarover begin december. Eénmaal per week naar de cryosauna is experiment van november dat Sylvianne en ik doen.
6. Meester worden en blijven van je todo’s
Dat alles kan niet zonder een elegant en betrouwbaar systeem.
Stressvrij leven?
Ben je helemaal gek. Dat zou ik niet willen. Want stress in korte sprints met voldoende rust zorgt voor groei. Maar chronische stress-vrij zijn, dat is één van mijn doelen.
